Η διεκδικητική συμπεριφορά αναφέρεται στην υγιή έκφραση συναισθημάτων, στον σεβασμό προς το πρόσωπο των άλλων και, συνεπώς, στην αποτελεσματική επικοινωνία και σύναψη σχέσεων. Πολλές φορές, συγχέεται με την επιθετικότητα, ωστόσο, στην πραγματικότητα, διαφέρει από αυτήν, εφόσον στηρίζεται στην ευαισθησία απέναντι στις ανάγκες και τα αισθήματα των άλλων προσώπων. Το να είναι κανείς διεκδικητικός σημαίνει να στηρίζει τα δικαιώματά του, ώστε να μην γίνεται θύμα εκμετάλλευσης, να αναγνωρίζει τις ανάγκες του και να δρα με τον τρόπο που τις ικανοποιεί, να λαμβάνει πρωτοβουλίες και να αποφασίζει ο ίδιος για επιλογές που αφορούν τη ζωή του. Η προάσπιση των δικαιωμάτων μας μπορεί να εφαρμόζεται χωρίς φόβο και ενοχή, υπό την προϋπόθεση ότι δεν καταπατά τα δικαιώματα των υπολοίπων.
Πώς μπορείς, όμως, να γίνεις διεκδικητικός;
- Μίλα ανοιχτά. Έκφρασε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου, είτε είναι θετικά είτε αρνητικά και βοήθησε τον συνομιλητή σου να καταλάβει πως αισθάνεσαι. Μην θεωρείς ότι μπορεί κανείς να κατανοήσει ή και να μαντέψει τις σκέψεις και τις ανάγκες σου αν δεν του τις γνωστοποιήσεις.
- Θέσε τα όριά σου. Μην αναλαμβάνεις τον ρόλο του ατόμου που ικανοποιεί απαιτήσεις άλλων, αντιθέτως, εξασκήσου στο να λες «όχι» όποτε εσύ νιώθεις ότι χρειάζεται.
- Μην αισθάνεσαι ενοχές. Αυτός ο παράγοντας είναι συμπληρωματικός του προηγούμενου και τονίζει ότι η ενοχή είναι ένα αίσθημα που υποβαθμίζει τη διεκδικητική συμπεριφορά. Αυτό που πρέπει να θυμάσαι είναι ότι δεν είναι εφικτό να ευχαριστήσεις τους πάντες και, ακόμα περισσότερο, δεν είσαι εσύ υπεύθυνος για τα συναισθήματά τους. Ο καθένας είναι υπεύθυνος για τον εαυτό του και οποιαδήποτε προσπάθεια αποδείξεως του εναντίου οφείλει να μην βρίσκει πρόσφορο έδαφος στον ψυχισμό σου.
- Έχε το θάρρος της γνώμης σου και έκφρασε ελεύθερα την άποψή σου. Ακόμα κι όταν αντιλαμβάνεσαι ότι δεν θα τους βρει όλους σύμφωνους. Μην ξεχνάς ότι μία συζήτηση αφορά περισσότερο την ανταλλαγή απόψεων και λιγότερο τη συμφωνία μεταξύ συνομιλητών.
- Να είσαι ευγενικός. Στην προσπάθειά σου να επικοινωνήσεις οποιοδήποτε μήνυμα διατήρησε ευγενική και ήρεμη στάση. Μην προσβάλλεις, μην ασκείς κριτική και μην επιρρίπτεις ευθύνες. Απόφυγε τον θυμό και τις κατηγορίες, προσεγγίζοντας όμορφα τον συνομιλητή σου.
- Χρησιμοποίησε α’ ενικό πρόσωπο. Φέρε τη συζήτηση στο παρόν και βάλε στις προτάσεις σου το «εγώ», δηλώνοντας ότι όλα όσα λες απορρέουν από τις δικές σου σκέψεις και αφορούν τα δικά σου συναισθήματα. Κράτα έναν σταθερό τόνο στη φωνή σου και μην απολογείσαι.
- Δώσε προσοχή στον συνομιλητή σου. Παράλληλα, εξασφάλισε ότι κι εκείνος σε προσέχει όταν μιλάς. Είναι αρκετά σύνηθες σε μία οποιαδήποτε συζήτηση είτε να επιθυμείς να απαντήσεις (και να σκέφτεσαι από μέσα σου την απάντηση που θα δώσεις) πριν ολοκληρώσει το άλλο άτομο την πρότασή του, είτε να μιλάς ενώ ο δέκτης ασχολείται με κάτι άλλο ή, γενικώς, δείχνει να μην σε ακούει. Επομένως, πριν αποφασίσεις να διεκδικήσεις κάτι, βεβαιώσου ότι ακούς και ακούγεσαι προσεκτικά.
- Τεχνική «Αφοπλισμός του θυμού». Κάνε μία συμφωνία με το άλλο άτομο ότι θα συζητήσετε μόνο όταν το κλίμα είναι ήρεμο και όχι επιθετικό. Επίλεξε να μην απαντάς σε κακεντρεχή σχόλια και προσβλητικά λόγια.
- Υπολόγιζε την απόρριψη. Κάθε φορά που επιχειρείς να υψώσεις το ανάστημά σου και να διεκδικήσεις, είναι πολύ πιθανό να απορριφθεί το αίτημά σου. Ωστόσο, αυτό είναι ένα ενδεχόμενο που μπορεί να συμβεί οποτεδήποτε και αποτελεί μέρος της προσπάθειας. Μην λυπάσαι αν δεν πετύχεις, αλλά να χαίρεσαι που το επιχείρησες. Και, βεβαίως, δεν παραιτείσαι, αντίθετα, επιμένεις στον στόχο σου.
- Ξεκίνα από έναν μικρό στόχο. Μην βάζεις δύσκολα στον εαυτό σου. Θέσε έναν σχετικά απλό στόχο και, αφού, τον πετύχεις, τότε προχώρησε σε έναν πιο σύνθετο. Ένα βήμα τη φορά!
